Tarihi öneme sahip sit alanlar, ören yerleri ve doğal alanlar geçmişten günümüze kadar olan süreçte kültürel bir miras olarak karşımıza çıkmaktadır. Göbeklitepe, ulusal ve uluslararası öneme sahip, tarihinin bilinen en eski tapınağı olmasının yanında günümüze kadar gelen kalıplarını yıkan bir alandır. Bu kapsamda değerlendirildiğinde ören yeri bu çalışmada, peyzaj mimarlığı disiplini çerçevesinde ele alınmış ve alanın mekânsal düzenlemesi, kullanımı, işlevselliği ve etkileşimini değerlendirmek amacıyla mekânsal çözümleme işlemi gerçekleştirilmiştir. Çözümleme işlemi; mekânsal ilişkileri, bitkisel materyal, alan kullanımları ve bunlar arasındaki ilişkiler, alanın genel durumunu ortaya koyan SWOT analizi gibi bir dizi aşamadan oluşmuştur. Elde edilen bulgularda; alandaki mekânların çoğunda birden fazla odak noktasının olduğu, ulaşım akslarının mekânlar arasında kesintisiz bağlantı sağladığı ve konforlu bir biçimde ilerleyebildiği tespit edilmiştir. Ayrıca alandaki kentsel donatı elemanları gibi konstrüksiyonel elemanların doğaya ve tarihsel dokuya uygun olarak kullanıldığı gözlemlenmiştir. Bunların yanında alandaki bitkisel materyal kullanımında tür çeşitliliğindeki kısıtlılık alan için olumsuz bir yön olarak karşımıza çıkmaktadır.
Historically important areas, ruins and natural areas appear as a cultural heritage from past to present. Göbeklitepe is the oldest known temple site in history, of national and international importance. When evaluated in this context, in this study, the ruins were discussed within the framework of the landscape architecture discipline and spatial analysis was carried out to evaluate the spatial arrangement, use, functionality and interaction of the area. Analysis process consists of stages such as spatial relationships, plant material, land uses and the relationships between them and SWOT analysis about the area. In the findings obtained; It has been determined that most of the places in the area have more than one focal point, transportation axes provide uninterrupted connection between the places and can proceed comfortably. In addition, it has been observed that constructional elements such as urban reinforcement elements in the area are used by nature and historical texture. In addition, the limitation in species diversity in the use of plant material in the area appears as a negative aspect of the area.
