INTERNATIONAL KARABAKH APPLIED SCIENCES CONFERENCE, Baku, Azerbaycan, 17 - 19 Haziran 2021, ss.12-18
EX And örten çift yıldız sistemi, hem yeryüzü tabanlı hem de uzay
tabanlı birçok gözlem projesi kapsamında gözlenmiş olmasına rağmen, bu örten
çift yıldız sistemi üzerine şimdiye kadar detaylı bir fotometrik ve/veya
tayfsal çalışma yapılmamıştır. Transiting Exoplanet Survey Satellite (TESS)
gözlem görevi kapsamında gözlenmiş olan EX And örten çift yıldız sisteminin
ışık eğrisi, ilk kez bu çalışmada çözülmüştür. EX And örten çift yıldız sistemi
için hiçbir tayfsal gözlem yapılmamış olması nedeniyle, sistemin ışık eğrisi
çözümüne başlanmadan önce, Tunçel Güçtekin ve ark. (2016) tarafından verilen
yöntem kullanılarak birinci bileşen yıldızın etkin sıcak değeri 6380±200 K
olarak tahmin edilmiştir. Buna ek olarak, sistemin kütle oranı parametresinin
başlangıç değerini belirlemek için kütle taraması yöntemi gerçekleştirilmiştir.
Aynı zamanda, EX And örten çift yıldız sisteminin yörünge dönem değişimi de ilk
kez bu çalışmada belirlenmiştir. Bu sistemin yörünge dönem değişimi analizinde,
literatürde yayınlanan mevcut tüm tutulma ortası zamanları ve bu çalışmada
hesaplanan tutulma ortası zamanları kullanılmıştır. EX And çift yıldız sisteminin O-C diyagramında
görülen yukarı yönlü parabolik değişim, bu çift yıldız sisteminin yörünge
döneminin sürekli olarak arttığını işaret etmektedir. EX And çift yıldız
sisteminde görülen O-C değişimi, korunumlu olmayan kütle aktarımı mekanizması
ile yorumlanmıştır. Bu mekanizmada, kütle aktarımı ve kütle kaybının sistemin
yörünge dönem değişimi üzerindeki toplu etkileri göz önünde bulundurulmaktadır.
Bu sistemin yayınlanan dikine hız ölçümleri bulunmamasına rağmen, sistemi
oluşturan bileşen yıldızların mutlak parametreleri tahmin edilmiştir ve
sonuçlar tartışılmıştır.
Although eclipsing binary star system EX And was observed by several
ground and space based observational missions, there has been no detailed
photometric and/or spectral study on the system so far. Light curve of EX And from the Transiting
Exoplanet Survey Satellite (TESS) observational mission was solved for the
first time in this study. Since no spectroscopic observations have been carried
out for EX And, before starting the light curve solution, we estimated the
effective temperature of the primary component to be 6380±200 K using the
method given by Tunçel Güçtekin et al. (2016). In addition to this, the mass
ratio search method was carried out to determine the initial value of the mass
ratio parameter of the system. The orbital period variation of the system was
also determined for the first time in this study. All available eclipse timings
published in the literature and the calculated eclipse timings in this study
were used in the orbital period variation analysis. The upward parabolic trend
of the O-C diagram of EX And indicates that the orbital period of the system is
secularly increasing. The O-C variation of EX And was interpreted in terms of
the non-conservative mass transfer mechanism, which is a combined effect of
mass transfer and mass loss on the orbital period variation. Although there are
no published radial velocity measurements of the system, the absolute
parameters of the components were estimated and the results are discussed.