G.Ö. 20-10 Bin arası kültürlerin Türkiye Coğrafyasında Son Araştırmalar Işığında Değerlendirilmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, İnsan Ve Toplum Bilimleri Fakültesi, Arkeoloji, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Davut KANALMAZ

Danışman: Onur Özbek

Özet:

Yapılan literatür taramalarında, Türkiye coğrafyası üzerinde Epipaleolitik ve Mezolitik Çağ'a ilişkin yapılan çalışmalarda terminolojik tanımlama hataları olduğu görülmüştür. Bu araştırmalarda özellikle göze çarpan hata, Son Pleistosen dönem kültürleri için Mezolitik Çağ tanımlaması yapılmış olmasıdır. Bu tez çalışmasında geçmiş yıllarda yapılan araştırmalar ve son yıllarda yapılan araştırmalar karşılaştırılarak Türkiye coğrafyası için Neolitik öncesi kültürler (G.Ö. 20-10 bin) açıklanmaya çalışılmıştır. Bu amaçla, Türkiye coğrafyası içinde G.Ö 20.000 ile 10.000 yılları arasındaki avcı- toplayıcı grupların bulunmuş olduğu açık hava konak yerleri, işlik yerleri, kaya altı sığınakları gibi yerleşim alanlarından elde edilmiş olan yontmataş alet, flora ve fauna kalıntıları, mezar ve mezar hediyeleri, süs objeleri gibi buluntular literatür taramaları yapılarak toplanmış ve bir veri tabanı oluşturulmuştur. Ardından bu veri tabanının gösterdiği buluntular ışığında Türkiye'de buluntu veren yerlerin hangi kültür bölgeleri ile çağdaş, hangi bölgeler ile iletişim içerisinde olduğu tespit edilerek Türkiye için Neolitik Çağ öncesi kültürlerin tarih analizleri ve kültür tanımlamaları yapılmaya çalışılmıştır. Çalışmamızda, Türkiye coğrafyası üzerinde bulunan Neolitik Çağ öncesi kültürlerin zamansal ve coğrafi bakımdan birbirlerinden ayrıldığı görülmüştür. Buna göre Ege Bölgesinde Mezolitik ve Epipaleolitik Çağ'ın; Akdeniz, İç Anadolu, Güneydoğu Anadolu, Karadeniz bölgelerinde Epipaleolitik Çağ'ın; Marmara bölgesinin bazı sit alanlarında Epipaleolitik Çağ'ın yaşandığı görülürken, bazı sit alanlarında yaşanan dönemin ne olarak adlandırılacağına karar verilememiştir. Anahtar kelimeler: Epipaleolitik, Mezolitik, Natufiyen, Zarzian, Kebaran, Anadolu, Levant.